مقدمه:
انديشه مهدويت و انتظار منجي از ديرباز همواره در تمام جوامع اسلامي و غير اسلامي بوده، به ويژه در جوامع اسلامي اين واقعيت به گونه‌اي مشهود شده‌است که کسي نمي‌تواند به سادگي منکر آن گردد. متأسفانه در طول تاريخ، امر مقدس مهدويت دچار آسيب‌هايي بوده و هست و دستاويزي براي برخي از دشمنان اسلام شده است تا با کم رنگ کردن اصل جريان مهدويت و نا اميد کردن پيروان از ظهور و وجود امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) تلاش‌هاي زيادي کرده‌اند.
يکي از اين آسيب‌ها، ادعاهاي افرادي است که مدعي مهدويت و يا ارتباط مستقيم با حضرت مهدي موعود (عجل الله تعالي فرجه الشريف) مي‌باشد، اگر چه ارباب معرفت و تقوا و مؤمنين آگاه در هر عصري با درايت، افراد مدعي را از اطراف خود دور مي‌کنند. اما عناصري که با ايمان و اعتقادات ضعيف و سست با جهل و ناداني که بر آنان غلبه کرده، در دام مدعيان جاه طلب و دنياپرست گرفتار مي‌شوند و اگر اطلاع رساني به موقع و منطقي انجام نگيرد، مدعيان با شيوه و شگردهاي خاص با وارونه کردن حقيقت اصيل، بر مريدان خود مي‌افزايند، از اين رو بايد مدعيان دروغين را ضمن ارشاد و راهنمايي، در صورت ادامه با آنان برخورد قاطع شود تا اصل جريان مقدس مهدويت به انحراف نرود و همچنين مردم متدين و عاشقان به ساحت مقدس حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را با شيوه‌ها و شگردهاي جذاب افراد مدعي آشنا کرد تا آنان را در مقابل ديگر شيادان و مدعيان واکسينه نمود و جامعه مهدوي را از افراد سست ايمان و شيادان پاک کرد تا مبادا دستاويزي براي دشمنان اسلام و برخي به اصطلاح روشنفکران وهابي[1] و غير وهابي قرار گيرند.[2]
ضرورت بحث
يکي از راه‌هايي که دشمنان به راحتي به مبناهاي اصيل ما آسيب وارد مي‌کنند، تقويت و دامن زدن به بدعت‌ها و خرافاتي است که در قالب ادعاهاي دروغين وجود دارد و اگر تصوير درست و جامعي از فرهنگ اصيل مهدوي نداشته باشيم و امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) واقعي را معرفي نکنيم، گروهي شياد با شيوه‌ها و شگردهاي عوام فريبانه وارد عرصه شده و منتظران حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را به بيراهه مي‌برند. با بررسي شگردها و شيوه‌هاي جذب و معرفي مدعيان دروغين مهدويّت مي‌توان از آفات دروني و بيروني و آسيب‌هاي تدريجي جلوگيري کرد. يعني در مقام رفع يا پيشگيري بر آمد که هزينه‌اي بس کمتر از درمان و چاره انديشي در مقابله با آنان دارد و اگر بر پايه اصيل فرهنگ مهدويّت با نگاه راهبردي داشته باشيم قطعاً موفق خواهيم بود. ضرورت مطالعه و معرفي مدعيان دروغين را مي‌توان در عوامل ذيل جست وجو کرد:[3]
1. هشدار امامان معصوم (عليه السلام) به ويژه امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) از مدعيان دروغين.
دروغ پردازي افراد نابکار و شياد ـ که با معرفي نمودن خود به جاي رهبر و امام حقيقي ـ سعي مي‌کنند به جاي اين که مردم و مريدان را هدايت کنند، در پي کسب منافع و مطرح کردن خودشان هستند و وجود افراد فريبکار که با قصد تخريب عقايد حقه، خود را در لباس اصيل جا مي‌زنند، بسيار خطرناک و گمراه کننده هستند؛ از اين رو اهل بيت (عليهم السلام) در طول تاريخ نسبت به جايگاه رفيع امامت و معرفي امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) اقدامات فراواني انجام داده اند. امام عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) هم در دوره غيبت صغري با کمک نواب خاص خود با مدعيان فريبکار به مبارزه با آن‌ها برخاسته است و در توقيعي که به نايب چهارم خود صادر نمودند نکاتي را اشاره فرمودند، از جمله هشدار نسبت به مدعيان دروغين و فرمودند: «... و سيأتي لشيعتي من يدعي المشاهده، الا فمن ادعي المشاهده قبل خروج السفياني و الصيحه فهو کذاب مفتر».[4] حضرت با صراحت کساني که ادعاي مشاهده حضرت را مي‌کنند دروغگو خطاب مي‌کنند و به منتظران دروان غيبت کبري هشدار مي‌دهند که مبادا در دام افراد مدعي مشاهده گرفتار گردند. متأسفانه در طول تاريخ غيبت کبري نمونه‌هايي از اين افراد وجود داشته اند که به طمع مال و جاه و يا برخاسته از اشاراتي که بيگانگان و استعمارگران داشته اند، ادعاهاي دروغين بابيت، مهدويت حتي ادعاي مقام نبوت و الوهيت داشته‌اند و گروهي را دور خود جمع مي‌کردند.
2. باز بودن دکان مدعيان دروغين
ادعاهاي دروغين مهدويت، مسئله‌اي نيست که تاريخ برگردد، بلکه مسئله اين است که همچنان ادامه دارد و به تعبير مقام معظم رهبري که فرمودند: ... مواظب باشيد توي دام عنکبوت‌هاي دنيا دار و دکان دار (وارد) نشويد. الآن اين روزها از اين چيزها زياد است و دکان دارهايي که به اسم معنويت ادعا مي‌کنند امام ديديم، فلان ديديم هيچ واقعيتي هم ندارد، حواستان باشد که اسير آن‌ها نشويد.[5] اين هشدار رهبري نشان از اين است که شيادان فعال هستند و از خلأ معنويت و مهدويّت سوء استفاده کرده و افراد غافل و ناآگاه را با نشان کردن به انحراف مي‌کشانند و براي رسيدن به اهداف نامشروع خود هر کاري را انجام مي‌دهند و در مقابل يک اصل که همان حقيقت وجودي امام عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است افرادي تقلبي هم وجود دارد و با دکان داري سعي مي‌کنند خودشان را مطرح کنند و مريداني پيدا کنند و جامعه را با اهدافي که دارند به انحراف مي‌برند.
3. تشابه حق و باطل در اثر طرح اين ادعاها و فريب خوردن برخي ناآگاهان
علت اين امر نيز اين است که در اين گونه موارد معمولاً باطل خود را با لباس حق جلوه گر مي‌نمايد و از اين طريق دل‌هاي غافل و ناآگاه و عمدتاً احساسي را فريب مي‌دهد و در نتيجه براي تمايز حق و باطل لازم است مدعيان دروغين شيوه و شگردهايشان براي مخلصين و مريدان واقعي روشن گردد و ضمن پرداختن به مباحث معرفتي و اثباتي، به موارد سلبي، از جمله مدعيان اشاره گردد تا مخاطب بعد از کسب معرفت لازم موارد تقلبي و شيطاني را هم آگاه گردد و به ديگر مؤمنين انتقال داده شود تا مبادا ناخواسته محفلي را گرم نگه دارند و ديگران نيز با حضور آنان اعتماد کرده و آن‌ها هم به انحراف کشانده شوند. و افراد مدعي با تلاش زياد سعي مي‌کنند با وارد کردن بدعت و خرافه‌هاي باطل، حق را طوري جلوه دهند که در نگاه انسان‌هاي مشتاق و کم ايمان حق تصور مي‌کنند.
اهداف شوم مدعيان دروغين
1. مادي و اقتصادي: عده زيادي از مدعيان فقط به دنبال منافع مالي و مادي هستند و سعي مي‌کنند با طرح مسئله ارتباط با حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و ائمه (عليهم السلام) از سادگي مردم سوء استفاده کرده و با توجه به روحيات معنوي مردم و علاقه آن‌ها به مسائل معنوي آن‌ها را فريب بدهند، به عنوان نمونه يکي از مدعيان با نام مستعار (س.ح.ا) با برپايي جلسات سير و سلوک با هدف ارتقاي معنوي و ديدار با امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) بخشش گناه مي‌کرد.
و خانم (ش.ح) به مريدان خود اعلام مي‌کرد که بايد از همسران خود جدا شوند چون آقا امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) دستور داده و مهريه خودتان را به من بدهيد جهت هزينه براي زمينه سازي ظهور حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) .
2. عاطفي و رواني: گروهي از مدعيان داراي عقده‌هاي روحي و رواني زيادي هستند و در دوران زندگي خود مورد بي مهري‌هاي عاطفي اطرافيان قرار گرفته‌اند و اين محروميت‌ها باعث شده تا اين افراد دچار استرس رواني و افسردگي و مانند آن شوند. آن‌ها مي‌کوشند تا به نحوي اين کمبود عاطفي خود را جبران کنند. در اين حالت رواني است که چنين افرادي بروز مي‌کنند و براي ارضاي روحي خود ادعاي رؤيت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و ارتباط با ايشان را مطرح مي‌کنند تا مردم به آنان اظهار علاقه کنند و به آن‌ها احترام گذاشته و به اين طريق سرپوشي براي عقده‌هاي رواني آنان شود. مانند عبدالرضا(ق.د) که ادعا مي‌کند امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است با استدلال به اين که خواب‌هاي زيادي ديده که به او الهام شده و چون امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در زمان ظهور چهل ساله به نظر مي‌رسد و او هم الآن در چهل سالگي قرار دارد، پس امام زمان است.
3. سياسي و تخريبي: برخي از مدعيان چون با مباني نظام اسلامي دشمني و کينه دارند، با حمايت دشمنان داخلي و خارجي مي‌کوشند تا اسلام و جامعه اسلامي را به چالش بکشند و خودشان را صاحب تشرف و ارتباط با عالم غيب معرفي مي‌کنند و با شيوه‌هاي مختلف و عوام فريب مريدان زيادي که داراي مشکلات اساسي زندگي هستند، دور خود جمع مي‌کنند و با مظلوم نمايي مي‌گويند چون ما عالم سياسي نيستيم نمي‌گذارند مطرح شويم، مانند سيد حسين کاظميني بروجردي، به طوري که حتي از خواندن قرائت صحيح نماز هم عاجز بود و سواد چنداني نداشته و مدعي مي‌شد، که مي‌تواند با شيوه قرآن درماني جامعه گرفتاران را هدايت نمايد و استکبار هم با تبليغات بسيار او را از نوادگان مرحوم آيت الله العظمي بروجردي(ره) معرفي مي‌کند، در حالي که اصلاً هيچ نسبتي با آن مرجع بزرگوار ندارد.
4. مريد پروري و ايجاد دکان معنوي: برخي چون از مسائل علمي و مباحث نظري عاجز هستند، خود را به سوي معنويت سوق مي‌دهند و چون مردم، تشنه مسائل معنوي هستند با دادن راه کارهايي که هيچ دليل شرعي و عقلي در آن وجود ندارد و فقط براي جذب مريد مي‌باشد، جلساتي برگزار مي‌کنند با عناوين سير و سلوک، جلسات و حلقه‌هاي معنوي... و نسخه‌هايي به مخاطب مي‌دهند تا او را به جاي اين که به خدا دعوت کنند، به سوي خودشان دعوت مي‌کنند و او را خود محور و مريد خود مي‌کنند، حتي در برخي از امور نسبت به مسائل شرعي و مشکلات شرعي مريدان طوري جواب مي‌دهند که او را خوشحال کنند و اگر بخواهد از حلقه مريد بازي او خارج شود، به او تلقين مي‌کنند که براي او مشکلي ايجاد مي‌شود و ديگر نظر شده حضرت نخواهد بود.
نتیجه:
بنا بر مباحث مطرح شده، از اين آسيب‌هایی جدی در دوران غیبت، ادعاهاي افرادي است که مدعي مهدويت و يا ارتباط مستقيم با حضرت مهدي موعود (عجل الله تعالي فرجه الشريف) مي‌باشد، اگر چه ارباب معرفت و تقوا و مؤمنين آگاه در هر عصري با درايت، افراد مدعي را از اطراف خود دور مي‌کنند. اما عناصري با ايمان و اعتقادات ضعيف و سست با جهل و ناداني که بر آنان غلبه کرده، در دام مدعيان جاه طلب و دنياپرست گرفتار مي‌شوند و اگر اطلاع رساني به موقع و منطقي انجام نگيرد، مدعيان با شيوه و شگردهاي خاص با وارونه کردن حقيقت اصيل، بر مريدان خود مي‌افزايند، لذا باید مراقب بود که شيادان فعال هستند و از خلأ معنويت و مهدويّت سوء استفاده کرده و افراد غافل و ناآگاه را با نشان کردن به انحراف مي‌کشانند. و آنان براي رسيدن به اهداف نامشروع خود هر کاري را انجام مي‌دهند.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. عثمان بن محمد الخميس در کتاب عجيب ترين دروغ تاريخ و دکتر ناصر القفاري در کتاب اصول مذهب الشيعه الاماميه و الاثني عشريه عرض و نقد.
[2]. ر.ک: مقاله مدعيان دروغين مهدويت و متمهديان، محمدرضا نصوري، فصلنامه انتظار، ش10-9و8.
[3]. ر.ک: بازخواني عوامل پيدايش مدعيان دروغين مهدويت و گرايش مردم به آنان، امير محسن عرفان، فصلنامه انتظار، ش30.
[4]. کمال الدين و تمام النعمة، شيخ صدوق، ج2، ص516؛ الغيبة، شيخ طوسي، ص242؛ بحارالانوار، ج51، ص361.
[5]. فرمايشات مقام معظم رهبري در جمع دانشجويان بسيجي، ارديبهشت 86.
پدید آورنده: محمدرضا نصوري
